KURTULUŞ SAVAŞINDA KADINLARIN ÖN PLANDA OLDUĞU PROPAGANDA AFİŞLERİ


1908 Hürriyet Devrimi sonrasında toplumsal yaşamda giderek daha fazla yer alan Türk kadını 1. Dünya Savaşında cephe görevleri, cephe gerisinde gündelik yaşamın sürdürülmesi gibi konularda her türlü emeği harcamıştır. Kurtuluş Savaşına katılımı her gün örgütleyen Türk kadınları propaganda kartpostallarında da yer bulmuştur. 
Kurtuluş Savaşımız sonunda Büyük Taarruza kalktığımızda ordumuzun 200 bin askerden oluşmaktadır. Bu sayıya hiç kuşkusuz cephenin her türlü gereksinimini karşılayan, demir yollarını onaran, gerektiğinde tetiğe de basan 30 bin kadınımızı da eklemeliyiz.

Kurtuluş Savaşı'nın ilk propaganda afişidir. Afişin üstünde "Halâskârân-ı İslâm (İslam'ın Kurtarıcıları)" yazmakta.




İşgal altındaki İstanbul ve Trakya için hazırlanmış bir kartpostal. Vatanı temsil eden kadın figürü mehmetçiğe işgal altındaki toprakları gösteriyor. Alttaki yazı: "Kurtar"



İnsanlara haksızlığa uğradıklarını düşündürmek amaçlanmış. Alttaki yazı: Kafkas'da, Anafartalar'da, Kut-ül Amare'de, Galiçya'da daha pek çok yerlerde düşmanı yıldırım gibi yetişerek perişan ettiğim halde bana ne hakla mağlubsun diyorlar? Neden silahımı elimden alıyorlar?



Bu propaganda afişinde ise cephede çatışan kadınlar ön planda. Afyon Savaşı'ndan sonra bozulan Yunan ordusunu önüne katarak süren Türk ordusunu gösteren çizimde en ön safta Kara Fatma ve Çete Ayşe resmedilmiş.



Bu kartpostalda da vatanı temsil eden bir kadın figürü yer almakta. Duvarda Osmanlı'nın eski şanlı günlerini hatırlatan bir Yavuz Sultan Selim tablosu ve Namık Kemal portresi asılı durmakta. Kartın altında ise Namık Kemal'in "vatan mahzun, ben mahzun" dizeleri yazmakta


Ülkenin üzerinde kara bulutlar, yıldırımlar, fırtınalar dolanmakta. Alttaki yazı: Aman Ya Rab!




Dönemin görsellerinde kadın figürü vatanın veya kurtuluşun sembolü olarak sıkça kullanılır. Kartpostalın altında "halas (kurtuluş)" yazmakta


Yine sembolik anlatımın güçlü olduğu bir çizim. Edirne üstünde haçlı bir bayrak, Anadolu üstünde ise hilal yükselmekte. Esaret altındaki Edirne halkını temsilen zincire vurulmuş bir kadın ve çocukları elini uzattığı Anadolu'dan yardım bekliyor. 



İstanbul'un işgali üzerine tüm vatan yas tutuyor. Üstte Namık Kemal'in dizeleri yer almakta: Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini, yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini.











Yorumlar