Büyük Güçler ve Dağlık Karabağ Sorunu

Uluslararası Kuruluşlar ve Dağlık Karabağ Sorunu

Dağlık Karabağ sorunu üzerinde uluslar arası kuruluşlarda çözüm noktasında belli başlı adımlar atmışlardır. Fakat sorunun çözümü konusunda atılan adımların sorunu çözme noktasında adımların olmadığı ve adımların daha çok tarafların ve büyük güçlerin statükolarına göre bir adım olması konuyu çözmekten ziyade bir katkı sağlamamaktadır.Örneğin AB, Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Gü- venlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubu vb. birçok uluslararası kuruluş devreye girmiş ve zaman zaman konuyla ilgili kararlar almışlardır. Bunlar arasında AGİT’in “Adım Adım Yaklaşımı, Paket Antlaşma Önerisi, Ortak Devlet Önerisi, Temel Prensipler/Madrid Prensipleri” gibi önerileri olmuştur. Fakat hep dengeler gözetildiği için bir ilerleme katedilememiştir.

AGİT daha çok Azerbaycan’ı desteklemektedir. Fakat Ermenistan’ın uluslar arası camiada daha etkili çalışmaları sayesinde AGİT’in açıklamaları daha çok tavsiye kararları niteliğinde kalmaktadır.Örneğin 1994 yılından beri AGİT Minsk Grubunun yürütmekte olduğu çalışmaların yanı sıra BM’nin konuyla ilgili aldığı kararların da içerik bakımından son derece önemli olduğunu ve bu kararlarda net bir biçimde Ermenistan’ın Azerbaycan topraklarının işgaline son vermesine değinen 4 karar alındığı bilinmektedir. Ancak BM’nin söz konusu kararlarına rağmen Ermenistan’ın bunları uygulamadığı görülmektedir. Uluslar arası kuruluşların konuyu çözmedeki  yetersizlikleri AB basınında dahi yer almıştır. Fransız basınında “AGİT Minsk Gurubu’nun Karabağ sorununun çözümü yerine bölgedeki baskın devletlerin lehine olan statükoyu korumak için faaliyet gösterdiği” ileri sürülmektedir. Bu açıklama bir bakıma Dağlık Karabağ Sorununda halen neden ilerleme sağlanamadığının da önemli bir ipucu olarak kabul edilebilir.

Burdan çıkılacak toplu sonuçta uluslarası kuruluşların önerileri ve kararları hep bağlayıcı bir yönünün olmayışı sorunun çözülmeyişiyle sonuçlanmaktadır.  Kararlarının Ermenistan tarafından pek de dikkate alınmadığını aksine Ermenistan’ın sorunun çözümü noktasında uluslararası kuruluşların çözüm önerilerinden ziyade Rusya Federasyonu güdümlü bir politikadan yana olduğu görülmektedir.

Büyük Güçler ve Dağlık Karabağ Sorunu

Tarihsel olarak büyük güçler daim bu kafkas bölgesinde güç yarışı içinde bulunmuşlardır.  Her zaman bölgede yaşanan kavgalarda hep büyük güçlerin parmakları bulunmaktadır. Dağlık Karabağ sorununda da büyük güçlerinin de özellikle de Rusya Federasyonu’nun yanı sıra İngiltere, ABD, Almanya, Fransa, Çin, İran ve Türkiye gibi ülkelerinde sorunu yakından  izledikleri ve konuyla alakalı etkili odukları kaçınılmazdır. Tabi ki bu durum da konunun haklılık payından daha çok tarafların güçleri nin büyüklüğünden tarafa bir sonuca doğru gitmektedir.

Büyük Güçler’in Ermeni soykırımı iddialarında olduğu gibi genel olarak Dağlık Karabağ Sorununda da izledikleri yolun çıkar odaklı olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle Dağlık Karabağ bölgesinde yaşanan demografik değişimler ve kültürel mirasın yok edilmesi konularında ilgili ülkelerin ses çı- karmayan bir tutum sergilemeleri de bu durumun önemli göstergelerindendir. İngiltere, İspanya, İrlanda ve Hollanda kökenli kişilerin de katılıyor olması konuya Büyük Güçlerin bakışını ortaya koyması bakımından önemlidir. Ermenistan’da bazı paravan şirketlerin Bü- yük Güçler tarafından kurulduğu ve bu şirketler aracılığıyla bölgenin ekonomik yapısından yararlanıldığı kaydedilmektedir. Söz konusu şirketler arasında ABD, Almanya, Bulgaristan, Fransa, Güney Kıbrıs, Hollanda, İsviçre ve Rusya Federasyonu gibi birçok ülkenin yer aldığı öne sürülmekte ve bu ülkelerin uluslararası hukuka göre savaş suçu işledikleri de kaydedilmektedir.

Sonuç olarak Dağlık Karabağ sorunu çözüme kavuşamamasında en büyük pay büyük güçlerin bölge üzerinde hakimiyet emellerinin ol masından kaynaklanmaktadır.Konuya  Taraflar, bölgedeki ülkelerinin haklılıkları temelinde  değilde kendi güç dengelerine göre bakmaları sorunun çözümünü getirmemekte ve sürekli sorunun uzamasına neden olmaktadır. Bu bölge de büyük güçlerin denge savaşları bitmedikçe de sorunun çözüleceğini düşünmemel gerekir.

Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Nutuk Dergisi'ne aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü Dergi ismi kullanılmadan kesinlikle yayınlanamaz.