Lozan Barış Antlaşması'nın Orijinali İlk Kez Gün Yüzüne Çıktı

Lozan Barış Antlaşması'nın Orijinali İlk Kez Gün Yüzüne Çıktı

Türkiye Cumhuriyeti'nin varlığını dünyaya tescil ettiği Lozan Barış Anlaşması, Paris'te düzenlenen sergide tüm dünyayla paylaşıldı.

24 Temmuz 1923 tarihinde İsviçre'nin Lozan şehrinde imzalanan ve antlaşmanın nihayete ermesinin ardından Fransa'ya bir kopyası verilen Lozan Antlaşması, ilk kez gün yüzüne çıktı. Paris'te, 1. Dünya Savaşı'nın sona erişinin 100. yılı sebebiyle düzenlenen sergide görücüye çıkan anlaşmada Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü'nün imzası bulunuyor.

Tarih itibarı ile ülkemiz henüz latin harflerine geçmediği için imzalar Arap alfabesi ile atılmış durumda. Onama belgesinde Atatürk'ün imzası Büyük Millet Meclisi Başkanı, İnönü'nün imzası ise Dışişleri Bakanı sıfatıyla yer almış.

30 Ocak 2019'a kadar ziyaretçilerine ev sahipliği yapacak olan serginin kuratörlerinden Emmanuel Ranvoisy, "1. Dünya Savaşı sonunda Avrupa’da 1918-1923 tarihleri arasında toplam 6 antlaşma imzalanmıştır. Bunlardan sadece Lozan Antlaşması günümüzde geçerliliğini korumaktadır." şeklinde konuştu.

Ayrıca Ranvoisy, ülkemizde de sıkça dillendirilen ve Lozan Antlaşması'nda gizli maddelerin bulunduğu yönündeki iddialara da yanıt verdi. Bu tür teorileri şaşkınlıkla karşıladığını ve Lozan'ın 100. yılında sona ereceği düşünülen maddelerin bulunduğuna ilişkin iddiaların 'safsatadan' ibaret olduğunu belirten Ranvoisy, sözlerine şu şekilde devam etti:

"Bu iddiaları şaşkınlıkla karşılıyorum. Belge özgün haliyle burada ve incelenebilir. Arşivlerde başka bir metin yok. Bu antlaşmaları yapan devlet adamları bir süre sonra İkinci Dünya Savaşı'nın çıkacağını ve çoğunun geçersiz kalacağını bilemezdi. Dolayısıyla bir tanesi için yüz yıl sonrasına dönük taahhüt verildiğine inanmak mantıklı değil."

"Lozan, Mustafa Kemal'in galibiyetinin ürünüdür ve tam olarak İttifak Devletlerine dayatılan bir sonuçtur. Ziyaretçilerin, tarihçi bilim insanlarından aldığımız görüşleri burada kayıttan dinleme olanağı var. Bu tarihçiler 1918 ile 1923 arasındaki farkı anlatıyorlar ve bu görüşlerden de Lozan'ın büyük bir başarı olduğu görülüyor."

MUSTAFA KEMAL’İN ZAFERLERİ SONUCU BU ANLAŞMA ASLA UYGULANMAMIŞTIR…”

Bu belgenin yanına ise sergide, “Mustafa Kemal'in zaferleri sonucu bu antlaşma asla uygulanmamıştır” notu yer alıyor. Sevr’e ilişkin sergilenen İstanbul/21 Nisan 1920 tarihli belgede, Protestan, Katolik ve Ortodoks Ermenileri, itilaf devletlerinin Türklerle vardıkları anlaşmaya uyacaklarını taahhüt ediyor. Serginin Eş Küratörü Emmanuel Ranvoisy de, sergi hakkında bilgi verirken, Sevr anlaşmasından “Beklenti ve temenni belgesinden öteye gidemedi” ifadesiyle bahsetti. Ranvoisy, “Buradaki antlaşmalar İkinci Dünya Savaşıyla birlikte geçersiz kaldı. Şu anda varlığını sürdüren ve geçerli olan tek antlaşma Lozan'dır” dedi.

SERGİDE OSMANLI “TABUT” İÇİNDE

Serginin başlangıcında dikkat çeken bölümlerden biri de giriş alanı; Sergiye girerken 1. Dünya Savaşı’nın dört ayrı imparatorluğa son vermesini sembolize edecek şekilde, savaşla birlikte sona eren dört imparatorluğun bayrakları da ‘tabut’ içinde sergileniyor. Almanya, Avusturya-Macaristan, Rusya imparatorluklarının bayraklarının yanısıra, Osmanlı Bayrağı da bir tabuttan sarkmış şekilde sergide yer alıyor.

Nitekim, 1. Dünya Savaşı’ndaki kritik rol oynayan tarihi kişiliklerden bahseden bölümde Enver Paşa ve Talat Paşa’nın fotoğrafları yer alırken, savaş sonrası dönemde kurulan yeni dünya düzeni anlatılırken, dünya düzeninde kritik rol üstlenen liderler arasında Mustafa Kemal Paşa ve İsmet Paşa’nın fotoğraflarına yer verilmiş.

Sevr Antlaşmasını metni