''Kördüğüm'' kelimesinin kökeni Eski Anadolu Efsanesine dayanıyor

GORDİON’UN GİZEMLİ DÜĞÜMÜ VE BÜYÜK İSKENDER

Kördüğüm kelimesinin Gordion'dan gelebileceği hiç aklıma bile gelmezdi. Anadoludaki medeniyetlerin etkisi kesinlikle dilimize de yansıması çok normaldir.

Özellikle Büyük İskender’in Gordion’da ki düğümü çözmesi binlerce yıllardır bir efsane olarak günümüze kadar kullanılagelmiş. Evet bu efsaneyi dile getirecek olursak, Frigya kralı Midas’ın zamanında geçen efsanede, ünlü kentin kral seçiminin olduğundan bahsedilmekte. O zamanların antik Gordion kentinin ünlü alimi uzun meditasyonlar sonrasında bir kehanette bulunur. Antik kentin ve ülkenin gelecekte kralı olacak insanın, gece yarısından sonra saman yüklü bir öküz arabasıyla Gordion kentine gireceğini söyler. Kâhin bu kehanetini dile getirdikten sonra bütün şehir halkı artık tüm gece uyuyamaz ve sabaha kadar kentlerine gelecek yeni krallarını sabırsızlıkla ve büyük bir heyecanla beklemeye başlarlar.

İsmi Gordion olan çiftçi, büyük bir özenle hazırladığı samanını Gordion kentinde satmak için alacakaranlıkta erkenden yola çıkar. Gecenin zifiri karanlığında öküz arabasını sürerek sürdürerek sonunda Gordion kentine gelir. Bu çiftçinin ünlü Kral Midas’ın babası olduğu rivayet edilmektedir. Çiftçi Gordion, isminin verileceği kente sabahın ilk ışıklarıyla girer. Şehirde her taraf bomboştur. Bu sırada geceden bu yana meydanı dört gözle takip etmekte olan halk aniden şehir meydanını doldurur. Kalabalığın içerisinde yer alan ve ak ve uzun sakallarıyla çok saygın ve bilgili olduğu izlenimini veren yaşlı bir adam: “İşte kehanet gerçekleşti. Şehrimizin ve ülkemizin yeni kralı artık bu adamdır diyerek Gordion isimli köylünün krallığını ilan eder. Buğday tüccarı köylü Gordion, ne olduğunu bile anlamadan birden kendini kral tahtında bulur. Artık kral tahtına oturan Gordion, çevresini merakla incelemekte ve süzmektedir. Heyecanını yenen Gordion, kral olmaktan artık çok mutludur. Ancak halen kentin meydanında durmakta olan öküz arabasını kral olup artık ihtiyacı kalmamasına rağmen bir türlü bir kenara atmaya gönlü elvermez. Sonunda kararını veriri ve öküz arabasını meydandan alıp şehrin en büyük ve görkemli tapınağına götürür. Arabasını bu tapınağa hediye eder. Kral Gordion’un çiftçilik yaptığı günlerden kalma öküz arabasının önünde artık kördüğüm haline gelmiş bir ipi çözemediği hatırına gelir ve çevresindekilere: “Bu kördüğümü her kim çözebilirse ona çok şatafatlı ve güzel armağanlar vereceğim” der. Ancak tüm uğraşlara ve mücadelelere rağmen kördüğümü hiç kimse çözemez. Zaman zamanı kovalar ve artık öküz arabası ve bir türlü çözülemeyen kördüğüm binlerce yıl unutulmayacak bir kehanete kaynaklık etmeye başlar. Kehanete göre, bu kördüğümü kim çözmeyi başarırsa, tüm Anadolu’nun ve Asya kıtasının kralı olacaktır. Sayısız insan bu kehanetin gerçek olacağına inanarak şansını defalarca zorlasa da bu gizemli ve çok enteresan kördüğümü bir türlü çözemez.

Makedonların efsane kralı Büyük İskender, küçük yaşlarından beri dünyanın hakimi olmanın hayallerini kurmaktaydı. Gordionlu kahinlerin, tapınaktaki kral Gordion’a ait arabayı sütunlara bağlayan halatın kör düğümünü çözmeyi başarabilen kişinin, yeryüzünün tamamına hakim olabileceği şeklindeki kehanetini antik dünyada duymayan kalmamıştı. Yeryüzüne hakim olma hayalleri kuran Büyük İskender’in bu kehanetten haberinin olmaması, olasılık dahinde bile gözükmüyordu. Büyük İskender için bu kehanetin anlamı, yeryüzüne hakim olabilmenin yolunun Anadolu topraklarına hakim olmaktan geçmesiydi. Fakat bu hayale ulaşmak o kadar da kolay olmayacaktı. Çünkü o gün ki Anadolu topraklarının büyük bir kısmı, dünyaya gelmiş geçmiş en büyük imparatorluklardan birisi olarak ifade edilen Persler tarafından yönetilmekteydi. Pers hanedanın başında ise ismi yenilmez Dara olarak nam salmış III. Darius bulunmaktaydı. Müthiş bir hırs ve zekanın gizemli gücüne sahip olan İskender, Adana'ya yaklaşık 90 km. mesafedeki İssos Kenti önünde Pers imparatoru Dara'yı müthiş bir başarı göstererek çok daha az sayıdaki asker sayısına rağmen bozguna uğratarak tüm Anadolu'nun yeni hakimi oldu. Bu müthiş zaferin ardından İskender, artık Kral Philip'in oğlu İskender değil, insanların binlerce yıl sonra bile ismini hatırlarken kurduğu büyük imparatorluğa hayretle hayal edeceği adı kentlere, körfezlere verilen Büyük İskender’di.

Bugünkü İzmit sınırları içinde yer alan Nikomedia antik kentinde doğan Flavius Arrianus, “İskender’in Seferi” adlı eserinde “Gordion Düğümü Kehaneti”’nden bahseder. Flavius’un anlatımına göre; Gordion’a gelen İskender, Frig Kralı Gordios’un arabasını ve kayışlarını görmek ister. Kehanete göre Gordion Düğümünü çözen kişi, tüm Asya’nın hâkimi olacaktır. Kızılcık ağacının dallarından düğümlenmiş, ne başı ne de sonu belli olan bu düğümü çözmenin imkânsız olduğunu anlayan İskender, etrafında bekleyenlerin kuşkulu bakışları arasında kılıcını çeker ve düğümü ikiye ayırır. Düğümün çözüldüğünü ilan eden İskender’e Asya’nın kapıları açılmış olur. Flavius’un anlattığına göre düğümün çözüldüğü günün gecesinde tanrılar gökyüzünde şimşekler çaktırıp gök gürültüleri çıkararak kehaneti onaylarlar ve İskender tanrılara birçok kurban adar.

Fakat orada ki bazı kahinler İskender'in yaptığı bu hareketi lanet olarak değerlendirmiştir. İskender'in erken yaşta ölmesini de bu sebebe bağlamışlardır.

Evet bu kördüğümün çözüldüğü efsanevi mekanın Polatlı ilçemizde Yassıhöyük köyünde bulunduğu rivayet edilmekte. Yassıhöyük köyüne ulaştığımızda mutlaka ziyaret edilmesi gereken Gordion Müzesi ve Friglerin efsane kralı Midas'ın mezarının bulunduğu Tümülüs (Höyük) misafirlerini karşılamakta.

Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Nutuk Dergisi'ne aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü Dergi ismi kullanılmadan kesinlikle yayınlanamaz.