G20'nin Osaka Zirvesinde Öne Çıkan Başlıklar Neler Oldu?

The Daily Star 02.07.2019

Ticaret Savaşları G20 Zirvesi'nde Belirleyici Oldu

Sultana Yesmin

G20 yani dünyanın en büyük 20 ekonomisinin 14'üncü zirvesi 28-29 Haziran tarihlerinde Japonya'nın Osaka kentindeki Uluslararası Fuar Merkezinde gerçekleştirildi. En büyük ve en hızlı büyüyen ekonomilerin liderlerinden oluşan G20,  dünyanın birçok ülkesini etkileyen Doğu Asya'daki mali krizden kısa bir süre sonra kuruldu.

Yıllık zirve, uluslararası finansal istikrarı teşvik etmek, önemli ekonomik sorunları ve diğer küresel kaygıları tartışmak için yavaş yavaş büyük bir foruma dönüşmüştür. 19 ülkeden ve Avrupa Birliği'nden oluşan grup, dünyadaki Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYİH) yüzde 85'ini, tüm küresel ticaretin yaklaşık yüzde 75'ini ve dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 66'sını oluşturuyor.

İki gün süren G20 zirvesinde Çin ile ABD arasında sürmekte olan ticaret savaşı ve küresel ekonomik yavaşlama başlıkları dikkat çekti. Liderler, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ticaret gerilimleri ve dünya ekonomisi için uzun süren bir ticaret savaşının korkunç sonuçları konusundaki endişelerini dile getirdiler. Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, ABD-Çin ticaret ilişkilerini “zor” olarak nitelendirdi ve küresel ekonominin yavaşlaması riskini gündeme getirdi. Uzmanlar ayrıca, ticaretin dışındaki en büyük ekonomiler arasındaki anlaşmazlıkların yayılması konusundaki endişelerini dile getirdiler.

Amerika Birleşik Devletleri zaten 250 milyar ABD doları Çin ithalatına gümrük vergisi koymuştu. ABD Başkanı Donald Trump, Çin’den ABD’ye yapılan neredeyse tüm ithalatı kapsayan 325 milyar dolarlık Çin malına ek tarifeler koymakla tehdit etti. Ayrıca, ABD bilgisayar ağlarını “yabancı rakiplerden” korumanın bir parçası olarak, ABD ticaret departmanı, beşinci nesil veya 5G cep telefonu teknolojisindeki Çin telekomünikasyon devi ve lideri Huawei'yi “varlık listesine” ekledi “güvenlik tehdidi” olarak, ABD şirketlerinin iş yapmasının yanı sıra Huawei ile herhangi bir teknolojiyi paylaşması yasaklandı.

Kısa bir süre sonra Google, bir sonraki bildirime kadar Huawei’nin Android işletim sistemine ve yonga üreticilerine erişiminin kısıtlandığını onayladı. ABD ayrıca, Huawei'yi 5G ağının geliştirilmesinden düşürmesi için diğer ülkelere baskı uyguladı. İki ülke arasındaki ilişkiler, artan ticaret gerilimleri nedeniyle ciddi bir şekilde kötüye gitti. Buna karşılık Çin, 60 milyar ABD Doları değerinde ABD malına gümrük vergisi uyguladı ve ABD soya fasulyesi alımlarını da iptal etti.

Söylemeye gerek yok, ABD-Çin ticaret anlaşmazlığı, iki taraftaki şirketler için zaten milyarlarca dolara mal oldu. Ayrıca küresel üretimi bozdu ve küresel pazarları harekete geçirdi. Uluslararası Para Fonu (IMF), ABD-Çin ticaret anlaşmazlığının küresel GSYİH'yi 2020'de veya yaklaşık 455 milyar ABD doları oranında düşürebileceği konusunda uyardı.

Devam eden gerilimlerle ilgili olarak, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve ABD Başkanı Donald Trump, Osaka'daki G20 zirvesinin görüşmeleri sırasında büyük çaplı görüşmelerde bulundu. ABD, Çin malları için daha önce tehdit ettiği ilave tarifeleri ertelemeyi kabul etti. Hem Xi hem de Trump, ateşkes ve görüşmelere dönüş için anlaşma sağladı. Trump, ABD’nin Çin’le yaptığı ticaret müzakerelerinin “tam yolunda” olduğunu açıkladı ve Çin’le “anıtsal” olarak gerginliği hafifletme konusunda adil bir ticaret anlaşması yapmanın kapsamından bahsetti.

Bununla birlikte, ABD tarafından Huawei'ye uygulanan katı kuralların gevşetilmesi konusunda henüz bir karar alınmamıştır. Şimdiye kadar karşılıklı görüşme ve eşit temele dayanan ticaret görüşmelerinin yeniden başlaması, G20 zirvesindeki Trump-Xi görüşmelerinden elde edilen en iyi sonuç olarak kabul edildi.

Ayrıca, zirvede küresel ekonomi tartışmaları da öncelik kazanmıştır. G20 uluslarının liderleri “özgür, adil ve ayrımcı olmayan” bir ticaret, “dijital ekonomi” ve “açık piyasa” için çalışmayı kabul etti. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika, Trump tarzı korumacılığın eleştirilmesini engellemelerine rağmen, G20 tarafları ile ilgili bir toplantıda uluslararası ticareti dengelemek ve korumacılığa karşı çıkmak için ortak çaba çağrısında bulundu.


Japonya Başbakanı Shinzo Abe konuşmasını “barış ve refah” için “serbest ve açık ekonomi” konularına özellikle vurgu yaptı. Aynı şekilde, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping de açık küresel ticaret sistemi, çok taraflılık ve açık dünya ekonomisi konusunu ele aldı. Xi, pazarını daha da açarak, ithalatı proaktif bir şekilde genişleterek ve yabancı şirketler için iş ortamını sürekli iyileştirerek Çin'in çeşitli ticaret anlaşması müzakerelerine katılmasını sağlayarak Çin'in daha kolay pazara erişim vizyonunu yineledi. Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu (NDRC), dış yatırımların olumsuz listesini azalttığını ve petrol ve gaz arama, tarım, madencilik ve üretime erişimi genişlettiğini açıkladı.

G20 ülkeleri de ABD ile İran arasındaki ilişkilerin kötüye gitmesi gibi jeopolitik gerilimler konusunda bir fikir birliği oluşturmaya çabaladılar. Açıkçası, Donald Trump, Orta Doğu'da patlak veren yeni bir savaşın korkularını uyandıran Körfez'de insansız bir ABD uçağının düşürülmesine cevaben İran'a ek yaptırımlar getirdiğini duyurdu. Liderler hem Washington hem de Tahran'ı bir müzakere sürecini yeniden açmaya ve farklılıklarını barışçıl bir şekilde çözmeye çağırdı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, artan ABD-İran gerginliklerini ortadan kaldırma ve yüzleşmeden kaçınmak için aciliyetin altını çizdi.

İklim değişikliği G20 toplantısında gündemdeki bir diğer tartışmalı konu oldu ve oldukça dikkat çekti. Çevreyi korumak için, G20 ülkeleri kömürle çalışan tesislere yıllık harcamalarını 64 milyar dolara çıkarmayı kabul etti. ABD dışındaki tüm G20 ülkeleri, 2015 Paris Anlaşması’nın başarılı bir şekilde uygulanmasına verilen desteklerini teyit etmişlerdir.

ABD-Çin ticaret anlaşmazlığı konusunda bir fikir birliği eksikliği ve ABD-İran gerginliklerini sona erdirmek için somut bir sözün olmayışı gibi bazı eksikliklere rağmen, ABD’nin Çin’in ticari görüşmeler, serbest ve adil ticaret konusunda fikir birliği ve çevre koruma için yıllık harcamalarda artış.


Sultana Yesmin, Doktora Adayı, Siyaset ve Uluslararası Çalışmalar Okulu, Merkez Çin Normal Üniversitesi (CCNU), Wuhan, Hubei, Çin