Libya'yı ve 12 Adaları Nasıl Kaybettik? İşte Uşi Anlaşmasının Orjinali

21 Aralık 2019
 
      Murat Bardakçı 17 Aralık tarihli Habertürk Gazetesindeki köşesinde Libya ile olan ilişkiler sonrası Libya'da ne işmiz var ve geçmişte Libya'da neler yaşandı soruları gündeme geldi. Tartışmalar aynı zamanda Libya'yı nasıl kaybettik ve 12 Adaları nasıl kaptırdık sorularını doğurdu. Murat Bardakçı köşesinde Uşi antlaşmasının orjinal metnini ve resmi Türkçe çevirisini köşesinde yayınladı. İşte Murat Bardakçının köşesinde öne çıkan başlıklar;

Libya'nın  Osmanlı'dan ayrılışının diğer devletlerden farklı olarak ayaklanmayla değil başka bir devletin işgaliyle olmuştur. Arap isyanıyla değil 1911 yılında İtalyanların işgaliyle olmuştur. 

İtalya 23 Eylül 1911'de OSmanlı devletine ültimatom verdi. İttihadçıların yerel halkı İtalyanlara karşı kışkırtığı ve silahlandırdığını iddia etti. 5 gün içinde Tarblus ve Bingazi'nin İtalya'ya teslim edilmesini istedi. e Ekim'de İtalya karaya asker çıkarmaya başladı ve 19 Ekim'de Bingaziyi işgal ettiler. 

Osmanlı'nın en zayıf döneminde olduğu için protesto etmekle yetindi. İtalya ile gönüllü mücadele etmek isteyenler görevlerinde izinli sayıldı İttihatçı subaylar Mısır ve Tunus üzerinden Libya'da savaşmaya halkı direnişi örgütlemeye gittiler. Enver Paşa, Mustafa Kemal, Hafız Hakkı, Fethi Beyde genç subaylar olarak burada bulundular. 

Burada halkı İtalyanlara karşı bedevileri gerilla savaşı taktikleriyle engellemeye çalıştılar. İtalya'nın içlere ilerleyişi gerilla savaşından dolayı pek mümkün olmadığından 1912 yılında 12 Adayı işgal etti. Dört hafta içinde Osmanlı'nın elindeki adaların tümü elinden çıktı. 

Balkan savaşlarının başlamasıyla birlikte Osmanlı İtalya ile masaya oturmak zorunda kaldı. 15 Ekim 1912'de Lozan'ın Uşi semtindeki şatoda antlamayı imzalayarak Libya'yı terketmek zorunda kaldı. 

Şimdilerde İsmet İnönü'ye 12 Adayı Lozanda verdi denilen anlaşma Uşi anlaşmasıdır. Bu anlaşmanın resmi adı Lozan anlaşmasıdır. 1930'lu yıllara kadar ''1. Lozan'' Anlaşması denilmiştir.

İşte Libya ve 12 Adayı kaybedişimizin resmi belgeleri;