5. Yüzyılda Yaşanan 7 Tarihi Olay

5. Yüzyılda Yaşanan 7 Tarihi Olay

5. yüzyıla, Roma İmparatorluğu'nun batıda çöküşü, çeşitli Germen kabileleri, Hunlar ve onların yerine üstünlük için savaşan Anglo-Saksonlar hakimdir. Avrupa kıtasında yeni bir sayfa açacak olan bir çalkantı, göç ve önemli değişim yüzyılıydı, doğuda ise Çin'in çalkantılı döneminin hafiflemesi ve ülkenin yeniden birleşmeye bir adım daha yaklaşmasıyla işler aslında sakinleşiyordu. Bu yazıda, 5. Yüzyılda meydana gelen 7 önemli olaya bakacağız.

Romalıların Britanya'yı terk edişi (407)

Aşırı gerilmiş, sevilmeyen, birçok cephede savaşan ve bir dizi talihsiz imparatorla kuşatılmış olan Romalılar, 5. yüzyılın başında 407'de Britannia'yı terk etmek gibi olağanüstü bir adım attılar. Roma garnizonları isyan ettikten sonra, imparator Honorius'a olan inanç azaldı, Britannia merkezli III Konstantin, adamları tarafından imparator ilan edildi ve gaspçı, Roma'ya yürüyüş yapmak için tüm askeri birliklerini adadan çıkarmaya başladı. Kıtadaki düşmanları bastıran Konstantin, 409'da Honorius tarafından müşterek imparator olarak tanındı, ancak kısa bir süre sonra ezildi ve 411'de idam edildi. Ancak, Anglo-Saksonlar Konstantin'in ayrılmasından kısa bir süre sonra adayı işgal ettiler.  Romalılar, Britanya'ya bir daha asla geri dönemedi.

Roma'nın Vizigotların 410 yılındaki istilası-1890 Sylvestre

Roma'nın yağmalanması (410)

Roma İmparatorluğu parçalanmaya başladığında, Vizigot kralı Alaric, ilk olarak 4. yüzyılın son birkaç yılında başlayarak, baskın, istila ve Romalıları fidye karşılığında tutma kariyerine başladı. 5. yüzyılın ilk on yılı boyunca İtalya'nın çeşitli kuşatmaları ve istilaları meydana geldi, ancak 408'de Alaric ve birlikleri Roma'yı kuşattı ve ayrılmak için bir ödeme talep etti. Neredeyse tüm servetlerinin üzerinde olan zorunda olduğu haraç ödemesi için çaresiz Roma senatosu heykelleri eriterek ve teslim ederek ödemek zorunda kaldı. Ancak Alaric, toprak ve bir ittifak talebinin Roma imparatorunun reddetmesinden memnun değildi. Bu durum Alaric'in 410'da Roma'ya dönüşle sonuçlandı, ancak bu sefer şehir yağmalandı. Bu, sekiz yüzyıl içinde ilk kez yapılmış bir yağmaydı. Artık Roma başkenti olmamasına rağmen, Roma için hala imparatorluğun odak noktasıydı ve Roma'nın yağmalanması genellikle imparatorluğun sonunun başlangıcı olarak kabul edilir.

Kuzey Wei Hanedanlığı ile Güney Song Hanedanlığının Haritası

Çin'de Kuzey ve Güney hanedanlıklarının başlangıcı (420)

Han hanedanlığının 220'de yıkılmasından sonra Çin, tek bir güçlü aile altında istikrar için mücadele etti ve ülke bölündü. Adından da anlaşılacağı gibi On Altı Krallık dönemi, farklı etnik ve kültürel geçmişlerden oluşan çok sayıda hanedanın gelip gittiği, çoğu zaman birbirleriyle savaştığı ve geri itilmeden veya değiştirilmeden önce ülkenin büyük bölümlerini ele geçirdiği bir dönemdi. Bugün Kuzey ve Güney hanedanlıkları dediğimiz şey, güneyde Liu Song hanedanının 420 yılında Jin hanedanını devirmeleri ile başladı.  Kuzeyde, Kuzey Wei hanedanlığı 439 civarında güçlü bir dayanak oluşturdu. Sonraki 150 yılda bu iki hanedanın da birkaç kez yer değiştirdiğini görecek olsa da, bu yeniden birleşme için önemli bir ilk adımdı ve Çin kültürünün bir kez daha gelişmesine izin verdi.

Britanya'ya göç eden Jüt, Friz, Anglia ve Saksonların geldikleri yeri gösteren harita

Anglo-Saksonlar'ın Britanya'ya yerleşmesi (441)

Romalılar Britanya'ya hükmettiği dönemlerde zamanının büyük bir kısmı, adayı Kuzey Denizi'nden gelen istilacılardan korumak için de harcadı. Günümüz Kuzey Avrupa ve İskandinavya'sına denk gelen yerlerden gelen Jütler, Frizler, Angles ve Saksonlar, Roma savunmasını defalarca test ettiler, ancak 407 yılından III. Konstantin adadan çekilmesinden sonra onları durduracak bir şey kalmamıştı. Küçük istilacı gruplarla başlayarak, zamanla daha fazla sayıda kişinin gelmeye başladığına ve kalan Romano-Briton nüfusunu bastırmaya başladığına inanılıyor, ancak o dönme ait çok fazla yazılı kayıt yok. Bugün Anglo-Saksonlar olarak adlandırdığımız kolektif halklar değişti, ülkenin dilini, kültürünü ve kimliğini etkiledi ve son Anglo-Sakson kralı 1066'da Norman fethi tarafından devrilinceye kadar neredeyse altı yüzyıl boyunca etrafta kaldı.

Atilla'nın ölümü ve Hunların düşüşü (453-459)

İlk olarak 4. yüzyılın ikinci yarısında Orta Asya'dan Avrupa'ya giren Hunlar, Doğu Avrupa'ya hakim olmaya geldi ve batıda Roma İmparatorluğu'nun çöküşüne önemli ölçüde katkıda bulundu. Roma sınırları dışında çoğu kabileyi fethettikten sonra, sık sık baskın yapmak için Roma'ya geçtiler. Atilla'nın hükümdarlığı altındaki 450 civarında kabileden oluşan Hun İmparatorluğu doğuda Kafkasya ve Asya'dan batıda günümüz Fransa'sının sınırlarına kadar yayıldı ve hatta Romalıları haraç ödemeye zorladı. Ancak bu kısa ömürlü olacaktı ve Atilla'nın 453'te ölümünün ardından asırlık hakimiyetleri çabucak sona erdi. 454'te Attila'nın oğulları imparatorluğu aralarında bölerken, Germen kabileleri Hunları Nedao Savaşı'nda yendi ve 459'da kısa ömürlü Hun imparatorluğu tamamen çöktü, birçok Hun bir zamanlar yönettikleri topluluklarda asimile oldu.

Roma İmparatorluğu'nun En Geniş Sınırları

Batı Roma İmparatorluğunun Çöküşü (476)

Tek bir bütün olarak yönetilemeyecek kadar büyük olduğunu kanıtladıktan sonra iki parçaya ayrılmış olan Roma İmparatorluğu, özellikle batıda, bir dizi beceriksiz hükümdarın ve güçlü düşmanların yükselişinin yardımı olmadan mücadele ediyordu. Üç cephede (Persler, Hunlar ve Germen kabileleri) savaşarak iç istikrarsızlık daha da arttı ve bir zamanlar zorlu imparatorluğu kolay bir hedef haline getirdi. 410'da Roma'nın yağmalanmasından sonra, Vandallar 439'da önemli Kartaca eyaletini (günümüz Tunus'u) işgal ettiler ve ardından 455'te Roma'yı yağmaladılar. İmparatorluğun İtalya'ya ve Kuzey Galya'nın bir bölümüne, son Batı Roma İmparatoru olan, Romulus Augustulus, kendisine İtalya Kralı adını veren Germen kralı Odoacer tarafından tahttan indirildi ve sürgüne gönderildi. Böylece imparatorluğun beş yüzyılı bir kez ve herkes için sona erdi.

Clovis'in fetihleri (481-511)

Kuzey Galya, Franklar altında birleşti (494)

Uzun zaman Roma yönetimine boyun eğdirilmiş kabileler kurtulması, egemenlik için rekabet etmeye başladı ve kıtada her biri önemli boşluğu doldurmaya çalışan küçük krallıklar kurdu. Muhtemelen bu ilk krallıkların en başarılısı, krallığını on yıl içinde günümüz Fransa ve Belçika sınırındaki küçük bir bölgeden Kuzey Galya'nın tamamına genişletmeye devam eden 481'de Salian Franks Kralı olarak adlandırılan I Clovis'di. Clovis, iki yüzyıl boyunca hüküm süren Merovenj hanedanını kurdu, başkenti Paris'i seçti ve 511'deki ölümünden önce tüm Frankları kendi egemenliği altında birleştirdi. Bugün Clovis, Fransa'nın kurucu babası olarak kabul ediliyor.

Kaynak: https://historycolored.com/articles/8703/5th-century-7-historical-events-that-happened-in-the-5th-century/