Çin'in ilk feministlerinden: Tang Qunying

Çin'in ilk feministlerinden: Tang Qunying

Tang Qunying son Qing hanedanına karşı devrim sırasında bir kadın ordusuna liderlik etti ve Çin Cumhuriyeti kurulduktan sonra, Guomindang'ın ilkelerine kadın haklarını dahil etmediği için ülkenin önde gelen liderlerinden birini tokatladı. Kadınları siyasi görevlere hazırlamak için gazeteler kurdu ve  Pekin ve Hunan'da yaklaşık 10 kız okulu kurdu.

Devrim 2.000 yıllık imparatorluk yönetimini silip süpürmüştü 25 Ağustos 1912 günü ülkenin yeni iktidar partisi Guomindang'ın kuruluş konferansı için Pekin'de toplanmıştı. Aynı zamanda, kendileri de Qing hanedanının (1616-1911) yıkılmasına yardım etmiş devrimciler olan bir grup ateşli kadının haklarını savunduğu gündü. Sun Yat-sen, Song Jiaoren ve diğer tanınmış devrimci isimlerin önünde, eşit haklar için yaptıkları çağrıyı dramatik bir şekilde duyurdular. Partinin kurucularından Song Jiaoren konuşmaya başladığında birkaç kadın sahneye hücum etti. İçlerinden biri Song'un yüzüne tokat attı. Başka bir parti lideri olan Lin Sen arabuluculuk yapmak için ortaya çıktığında o da tokatlandı. Toplantı kısa süre içinde kaosa sürüklendi.

Tang Qunying (1905)

Tang Qunying (唐群英) Sun Yatsen tarafından kurulan Guomindang'ın öncüsü olan Çin Birleşik Birliği'nin bir üyesi olarak Qing hükümetinin devrilmesinde kilit bir rol oynamış ve Qing hanedanlığı güçlerine karşı savaşan birliklere liderlik etmişti. Ancak yeni kurulan Çin Cumhuriyeti'nin kadınlara yönelik eşitlik vaatlerinden geri adım atmak üzere olması ve Guomindang'ın yol gösterici ilkelerinden cinsiyete bakılmaksızın tüm vatandaşların eşit olduğu iddiasını çıkarması onu dehşete düşürdü.

Tang'ın protestosu, Çin'in yeni gelişmekte olan kadın hakları hareketini ulusal politikanın ön saflarına taşıdı. Ancak Tang için bu, bu erken feminist kahramanın geç Qing ve Cumhuriyet Dönemi'nde (1912 - 1949) eşitsizliğe karşı verdiği sayısız mücadeleden sadece biriydi. Qing ordularına karşı birliklere liderlik etti, ülkenin kadın sorunlarına adanmış ilk gazetelerinden bazılarını kurdu ve kızlar için okullar inşa etti. Çin'in en etkili erken dönem feministlerinden biri olmaya devam etmektedir.1871'de Hunan eyaletinde doğan Tang, Qing hanedanından bir askeri generalin kızıydı. Çocukken babasından kılıç kullanmayı öğrenirken, genç kızların ayaklarını şekillendirmek ve boyutlarını sınırlamak için yüzyıllardır süregelen bir gelenek olan ayaklarının bağlanmasını reddetti. Annesinin ayaklarına bağladığı bezi defalarca çözdü.

Hayatı

Tang, 1891 yılında ünlü bir devlet adamı ve askeri general olan Zeng Guofan'ın (曾国藩) kuzeniyle evlendi. Zeng, ünlü bir devrimci ve feminist olacak bir başka kadın olan Qiu Jin (秋瑾) ile uzaktan akrabaydı ve iki kadın aktivist kısa sürede yakınlaştı.

Qiu Jin, Çin Kadın Gazetesi
genel yayın yönetmeni

Birkaç yıl sonra Tang'ın kocası öldüğünde, Tang yine isyan etti. Dul bir kadının kocasının ailesiyle birlikte kalması geleneğini görmezden geldi ve yeni bir hayata başlamaya kararlı şekilde memleketine döndü. O dönemde Çin'de dolaşan, demokrasi beklentilerinden imparatorun ilahi yönetme hakkının sorgulanmasına kadar ülkenin nasıl reform edilebileceğine dair yeni fikirleri özümseyerek yoğun bir şekilde okudu.

1904 yılında Tang eğitim almak için Japonya'ya gitti. Bir yıl sonra, Qing hanedanlığını devirmek ve demokratik bir ülke kurmak amacıyla kurulan devrimci bir dernek olan Çin'in Yeniden Dirilişi Derneği'nin ilk kadın üyesi oldu.

Çin'i Yeniden Canlandırma Cemiyeti, Sun Yat-Sen'in Çin'i Yeniden Canlandırma Cemiyeti ile birleşerek Çin Birleşik Birliği'ni oluşturduğunda, Tang bu birliğin ilk kadın üyesi oldu. Örgüt, Qing'in çöküşünden sonra nihayetinde bekleyen hükümet haline geldi. Tang, ilerleyen yıllarda 20 kadar kadının daha birliğe katılmasının yolunu açtı.

1908 yılına gelindiğinde Tang, Qing hükümetine karşı isyanı aktif olarak desteklemek üzere Çin'e geri döndü. Ekim 1911'de Wuchang Ayaklanması başladığında, gençliğinde kılıç kullanmayı öğrendiğinden beri bir savaşçı olan Tang, Qing güçlerine karşı savaşa katılmak üzere kadınlardan oluşan bir ordu topladı. Kasım ayında Tang, Jiangsu eyaletindeki Nanjing'in Qing hükümetinden alınmasına yardımcı olmak için 400 kadına liderlik etti.

Qing rejiminin devrilmesindeki rolü nedeniyle, yeni ilan edilen Çin Cumhuriyeti'nin geçici başkanı Sun, Tang'ı "kahraman ve Cumhuriyet'in kurucusu" olarak övdü.

Ancak bu, Tang'ın daha adil ve eşit bir toplum için yürüttüğü çalışmaların yalnızca başlangıcına işaret ediyordu. Yeni anayasanın kadın hakları ve hatta cinsiyet eşitliği taahhütlerini içermeyebileceği söylentilerinin ortasında Tang, kadınların yeni hükümette oy kullanma ve aday olma hakları için lobi yapmak üzere Kadınların Oy Hakkı İttifakı'nı kurdu. İttifak ayrıca kadınların hizmetçi ve köle olarak satılmasına son verilmesi, çok eşliliğin yasadışı hale getirilmesi ve ayak bağlamaya son verilmesi çağrısında bulundu.

"Şimdi siyasi devrim tamamlandı, bunu sosyal devrim takip edecek. Sosyal devrimde kaosu önlemek için sosyal eşitlik en önemli öncelik olmalıdır. Sosyal eşitliği sağlamak için toplumsal cinsiyet eşitliği en önemli öncelik olmalıdır. Cinsiyet eşitliğini sağlamak için kadınlara oy hakkı verilmelidir," diye yazdı Tang geçici meclise.

Geçici anayasanın Mart ayında kadınların oy hakkından hiç söz edilmeden kabul edilmesinin ardından Tang yeni protestolar düzenledi. Kadınların Oy Hakkı İttifakı'nın yaklaşık 30 silahlı temsilcisi meclisi bastı ve camları kırdı. Ancak Ağustos ayında yürürlüğe giren yeni seçim yasaları kadınların oy kullanmasını ya da aday olmasını özellikle engelledi. Bu gelişmeye öfkelenen Tang, aynı ay Kuomintang'ın kuruluş konferansında yukarıda bahsi geçen protestoyu düzenledi.

Sun, Tang'ın davasına sempati duymaya devam etse de çok az cesaret verdi. Tang'a yazdığı mektupta çoğu erkeğin toplumsal cinsiyet eşitliği maddesinin kaldırılmasını istediğini, dolayısıyla toplantıda iki temsilciyle karşı karşıya gelmenin anlamsız olduğunu açıkladı. Sun, Tang'a "Sadece erkeklerin sizin adınıza hareket etmesine bel bağlamazsanız, erkekler tarafından kullanılmaktan kurtulabilirsiniz" dedi.

Tang onun tavsiyesine kulak verdi ve mücadeleye devam etti. Oy hakkını elde etmek için kadınların iki şey için çaba göstermesi gerekiyordu: "Birincisi, siyasi işlere katılabilecek bilgiye sahip olmamız, diğeri ise bağımsız olarak geçimimizi sağlayabilecek yeteneğe sahip olmamız. Bunların her ikisi de eğitimden geçer" diyerek Pekin'deki yeni merkezinin açılışında Kadınlara Oy Hakkı İttifakı üyelerine seslendi.

Tang, kadınları kamu işleri konusunda eğitmek amacıyla gazeteler kurdu. 1913 yılında Hunan'ın kadın haklarına adanmış ilk gazetesi olan Women's Rights Daily'yi kurdu. Ayrıca Kadınlar için Yerel Gazete'yi kurdu ve bu gazetenin uygulama tüzüğüne göre amacı "kadın sorunları hakkındaki bilgiyi yaygınlaştırmaktı. Gerçeği anlatmak için basit bir dil kullanıyor, toplumsal cinsiyet eşitliği hedefine ulaşmak için çabalıyoruz."

Ancak devrim sırasında vaat edilen demokratik hükümet çok geçmeden yıkıldı. 1913 yılına gelindiğinde Yuan Shikai başkan olarak atanmıştı. Tang'ın gazetelerinde onun giderek otokratikleşen yönetimini alenen eleştirmesinin ardından Yuan, Kadınlar için Yerel Gazete ve Kadınların Oy Hakkı İttifakı'nın kapatılmasıyla birlikte onun da tutuklanmasını emretti. Tang ülkenin güneyine, Yuan'ın Pekin'deki güç üssünden uzağa kaçtı.

Yeni rejim tarafından sevilmeyen ve parasının çoğunu savunuculuk için harcayan Tang, hayatının geri kalanını göreceli bir yoksulluk içinde yaşadı. 1937 yılında memleketinde 66 yaşında öldü.

Ama onun mirası yaşamaya devam etti. Tang, 1912'den 1930'a kadar Pekin ve Hunan'da kızlar için yaklaşık 10 okul kurdu ve onlara daha özgür yaşayabilmeleri için eğitim sağladı.

1916 yılına gelindiğinde Yuan (kendini imparator ilan ettikten sonra imparatorluk yönetimini kısa süreliğine yeniden kurmuştu) ölmüştü. Parçalanmış bir ülke ve savaşla karakterize edilen cumhuriyet yönetiminin ilerleyen on yıllarına rağmen, 1947 Çin Cumhuriyeti Anayasası, cinsiyete bakılmaksızın tüm vatandaşların kanun önünde eşit olduğunu belirtmiştir.

1949 yılında Çin Komünist Partisi iktidara geldiğinde, anayasasına cinsiyet eşitliğine ilişkin bir madde de eklemiştir. Son olarak 1995 yılında Tang, Birleşmiş Milletler'in (ilk ve tek kez Çin'de düzenlenen) 4. Dünya Kadın Konferansı'nda "yüzyılın sekiz seçkin Çinli kadınından biri olarak seçildiğinde daha fazla küresel tanınırlık kazandı.

Çin'in feminist hareketinin öncüsü olarak statüsü, 1907'de Qing hükümeti tarafından idam edilen arkadaşı Qiu Jin'in gölgesinde kalmış olsa da, Tang'ın 20. yüzyılın başlarında Çin'de öncü bir feminist olarak yeri tartışılmazdır. Çok az kişi kadın hakları ve eğitimi için daha fazla mücadele etmiştir ve daha da azı sahnede saygıdeğer devrimcileri tokatlayarak paçayı kurtaracak cesarete ve statüye sahip olmuştur.

Kaynak: The  World of Chinese

https://www.theworldofchinese.com/2023/11/tang-qunying-one-of-chinas-earliest-womens-rights-activists/